Fiziksel arıtma atıksu içerisinde bulunan kirletici maddelerin fiziksel özelliklerinden faydalanarak katı sıvı veya yoğunluk farklarından sıvı sıvı fazların ayrılması işleminin hiçbir kimyasal veya mikroorganizma ilavesi olmadan giderilmesi işlemine FİZİKSEL ARITMA denir. Bu amaçla kullanılan ekipmanlar; ızgara ve elekler, kum ve yağ ayırıcılardır. Genel olarak biyolojik veya kimyasal arıtma tesislerinin başında da fiziksel arıtma tesisleri kullanılır. Bu şekilde atıksu içerisinde bulunan kirleticilerin bir kısmının giderilmesi mümkün olacaktır. Kimyasal veya biyolojik arıtma tesislerin başında kurulan fiziksel arıtma tesisleri, hem ana arıtma sistemine gelecek kirlilik yükünü azaltacak, ana arıtma içerisindeki boru, vana vb. ekipmanların zarar görmesini engelleyecek aynı zamanda ana arıtma tesisinin işletme maliyetini düşürecektir.
Arıtma tesislerinde uygulanan fiziksel arıtma üniteleri tarafımızca uygun boyutlandırmalarla hazırlanır ve işletilmeye alınır. Fiziksel Arıtma Sistemleri genel olarak;
Izgaralar:
Su içinde bulunan kaba maddelerin pompa, boru ve teçhizata zarar vermemesi; diğer arıtma kısımlarına gelen yükün hafifletilmesi veya yüzücü kaba maddelerin sudan ayrılması gibi amaçlarla ızgaralar kullanılır. Izgara aralıkları çubuk aralıklarına göre ince ve kaba ızgaralar, temizlenme şekline göre elle veya mekanik olarak temizlenen ızgaralar olarak sınıflandırılırlar. Çubuk aralıkları ince ızgaralarda 15-30 mm kaba ızgaralarda 40-100 mm’dir.
Elekler:
Elekler, Elyaflı maddeler, askıdaki tanecikleri tutmak amacıyla kullanılırlar. Bu üniteler tutulan maddelerin boyutlarına göre kaba ve ince elekler olarak sınıflandırılırlar. Elek aralığı kaba eleklerde 5-15 mm, ince eleklerde 0,25-5mm, mikro eleklerde 0,020-0,035mm’dir.
Kum Tutucular:
Kum çakıl gibi inorganik maddeleri atık sudan ayırmak, arıtma tesislerindeki pompa ve benzeri teçhizatın aşınmasına ve çökeltim havuzlarında tıkanma tehlikesine engel olabilmek için kum tutucular kullanılır. Kum tutucularda yoğunluğu 2.650 kg/m3 ve tane çapları 0,1 -0,2 mm’den daha büyük olan katı maddelerin tutulur.
Yüzer Madde Tutucular:
Atıksuda bulunan ve yoğunluğu sudan küçük olan yağ, gres, solvent ve benzeri yüzen maddeleri sudan ayırmak için yüzer madde tutucular kullanılır. Ön çökeltim havuzunun olmaması veya bu gibi maddelerin oranının çok yüksek olması halinde, gerek bu maddeleri geri kazanmak, gerekse arıtma verimini yükseltmek amacıyla yüzer madde tutucular yapılmalıdır.
Dengeleme Havuzu:
Atıksularda debi, bileşim ve kirlilik yükünün zaman içindeki değişimlerinin dengelenmesini ve arıtma tesisine giden atıksu debisinin düzenli olması için kullanılır.Dengeleme havuzlarında bileşimin homojenleştirilmesi ve askıda katı maddelerin çökelmesinin engellenmesi için karıştırma uygulanabilir.
Çökeltim Havuzu:
Çökelme işlemi, sudan daha yoğun olan askıda katı maddelerin veya kimyasal ve biyolojik işlemlerle çökelebilir hale getirilen katı maddelerin yerçekimi etkisiyle çökeltilmesi suretiyle sudan ayrılmasıdır. Böylece kirleticiler çökelebilir katı maddeler halinde sudan uzaklaştırılarak diğer arıtma ünitelerine geçmeleri engellenir.
Yüzdürme Havuzları:
Atıksu içerisindeki sudan hafif gerek sıvı gerek katı maddelerin yüzdürülerek su yüzeyine toplanması ve sıyrılmasını sağlayan bir işlemdir.